HSS - My first Song

English Translation by Chaitanya Ji (Prerana Shakha)

anyabhUmi nandu punyabhUmi vindu
— punya Bhumis treat/reunion on foreign land
sangha bandha mandu samskArapu pondu
—-sangh binding gives Mytri with sanskar


viswadharma kAksha asvamehda yajnam
—- wish for Vishwa dharma is like performing ashwameda yaaga
viswasanthi margam vijaya sOphAnam
—- the path for Vishwa Shanthi always leads /steps to victory
svAbhimAnamEmi svAgathinchakunda
—- with out welcoming / encouraging personal ego/self respect
swayamsEvakatvam swadharma lakshyam
—-  goal deep with in (swadhharma) is swayamsEvakatvaaa


tanuvu sakti penchi manasu swacchatenchi
— (shakha) improves body strength and mental peace
nAdi nIdi anna nAtakammu vIdi
— dissolves the drama of mine and yours
mAdi manadi antu mArpu kOrukuntu
— wishing for a change (in society) by (saying) the mantra of hum aur hamarA
malachu sanghavarga valapu kEdi minna
—-  what else is better than the love towards sangha which is working for change

తాతయ్యగారి పుట్టిన రోజు

పద్మనాభము
తాతయ్య గారండి తోడుండి నారండి తా కోరు మాయందు క్షేమమ్ము లెన్నో
ఆ తృప్తి లోనండి చేదోడు వాదోడు నా పడ్డ  సేవంత  ఛేదించు వారై
ఆ తీపి రోజుల్ని గుర్తించి నేడండి ఆత్మీయ బంధమ్ము బంధించినారే
మా తండ్రి వారండి మా విద్య నేర్పించు మా దైవమేనండి విశ్వమ్ము నందున్   (1)

ఉత్పలమాల ఒత్తులు లేకుండా

ఉత్పలమాల:
***************************************
ఏమది! మీరు కోరినది "యెందుకు నేనునుఁ జేయలేననిన్"
నా మది నెంచి, రాయగల నా సమయోగము నిందుఁ జూపుచున్
నీమము నందుఁ దూగుటకు నేఁ దగు దారినిఁ జేరి, వీరులౌ     
మీ మది నాదరింపులను మీటెడు యోగముఁ బొందఁ గోరెదన్ !
***************************************

పూర్వీ కన్నే

******************కన్య *****************
పూర్వీ కన్నే
నిర్వాహమ్మున్
ఉర్వీ కన్నౌ
పర్వమ్మొచ్చెన్ (1)
నిర్వాహము = శక్తి

ఆ రామందున్
చేరేరోజై
మారామేదిన్
ఆరా లేదే (2)

ఆ సీతా యే
ఈ సీతమ్మై
ఆ సిగ్గుల్నే
చూసారమ్మా (3)

ఈ సంజ్ఞల్ తా
చేసే! రామా !
వేసమ్ముల్ తా
వేసే! రామా ! (4)

సంతోషమ్మౌ
ఎంతో మాకున్
అంతో కొంతో
వంతౌ మీకున్ (5)
***********************************
కన్య పద్య లక్షణములు
వృత్తం రకానికి చెందినది
ప్రతిష్ఠ ఛందమునకు చెందిన 1 వ వృత్తము.
4 అక్షరములు ఉండును.
8 మాత్రలు ఉండును.
మాత్రా శ్రేణి: U U U - U
4 పాదములు ఉండును.
ప్రాస నియమం కలదు
ప్రతి పాదమునందు మ , గ గణములుండును.

గందరగోళపు జన్మ ...

గందరగోళపు జన్మ ...
*****************రథోద్ధతము*********************
కాలగర్భమునఁ గాలు మోపుచున్
నేల తాకిడికిఁ నేను బుట్టెరా
పాల బుగ్గలనుఁ బాల స్వచ్ఛతన్
మేలు జన్మయని మెచ్చినానుగా (1)

నమ్మకమ్ములకు నాన్న, అమ్మలన్
వమ్ము చేయరను బంధు మిత్రులన్
నెమ్మి జూపగల నేస్తమందునన్
కమ్మగా దలఁచుఁ గల్మషమ్ముతో (2)

ప్రేమ భావనలఁ బ్రీతి పెంచగన్
ఏమి జన్మయని నెక్కు పెట్టెరా
చీమ జాతికినిఁ జేటు చెయ్యరే
ఏమి మానవులు నిట్లు శుద్ధులౌ (3)

సత్యమాడగల సాధువందురే
నిత్యహింసలను నేర్వరాదనెన్
కృత్యముల్ కని నకృత్యమొద్దనెన్
ముత్యమౌదునని ముద్దులెట్టుచున్ (4)

.......

ఇంతలోనదియు నేల మారెరా
వంతులేసుకొనిఁ బంతమొందుచున్
చెంత స్వార్ధములఁ జేదు భావముల్
ఎంత నమ్మగలఁ నిట్టి పుట్టుకన్ (5)

డాబు ప్రేమలని డబ్బు ముఖ్యమౌ
జేబు నింపుటకు జీవితమ్ముగా
మా బడిన్ చదువు మార్పు నేర్పుచున్
నీ బలమ్ములను నెట్ట మందురే (6)

నీది నాదనుచు నింద మోపుచున్
వేదవాక్యములు వీడు చుండుచున్
మేదినిన్ విఱచి మీరు వేరనిన్
వాదముల్ పెఱిగి వాఁగు లెక్కువౌ (7)

వేరు వర్గమను వెఱ్ఱి వెఱ్ఱిగా
వేరు వర్ణమను వెఱ్ఱి కొందఱున్
వేరు లింగమను వెఱ్ఱి వింతలన్
వేరు కోరుకొని విగ్రహించురా (8)

విగ్రహించు = కొట్లాడు, క్రుమ్ములాడు

నీతివాక్యములు నేడు చెప్పుచున్
కోతికార్యములు కూర్చి చూపుచున్
జాతి బాలలను సంస్కరించు నీ
రాతి మానవుల రంగు చూడరా (9)
**************************************
రథోద్ధతము (పరాంతికము)
ఈ పద్య ఛందస్సుకే పరాంతికము అనే ఇతర నామము కూడా కలదు.
వృత్తం రకానికి చెందినది
త్రిష్టుప్పు ఛందమునకు చెందిన 699 వ వృత్తము.
11 అక్షరములు ఉండును.
16 మాత్రలు ఉండును.
మాత్రా శ్రేణి: U I U - I I I - U I U - I U
4 పాదములు ఉండును.
ప్రాస నియమం కలదు
ప్రతి పాదమునందు 7 వ అక్షరము యతి స్థానము
ప్రతి పాదమునందు ర , న , ర , వ(లగ) గణములుండును.